SPECULAR

SPECULAR

a Speculo differt, illud enim Graece διόπτρα, per quod videtur; hoc issdem κάτοπτρον, quô videtur: illud διάφασιν, hoc ἔμφασιν facit. Et quidem Specularia dicebantur, quibus lumen in cenacula inferebatur, et Sol admittebatur in aedes, ut hodie per vitreamina et chartacea fit. Senecae l. 3. Ep. 86. Quantae nunc aliquis rusticitatis damnet Scipionem, quod non in caldarium suum latis specularibus diem admiserat. Et Ep. 90. Quaedam nostra demum memoriâ prodisse scimus, ut specularium usum prolucente testâ clarum transmittentium lumen

Muniebantur etiam his specularibus hieme cenationes et diaetae, adversus ventorum imbriumque vim: atque ita venti his excludebantur, ut tamen lumen habitantibus transfunderent. Ubi eorum originem apud Romanos usumque duplicem habes. Sic autem dicta sunt, quod e speculari lapide fiebant, qui, vitri modô perlucidus, facillime in quamlibet tenues crustas finditur: uti quidem Cuiacio visum. At Salmasius ita appellata ait, quo visum transmitterent, ac per ea speculari liceret ac perspicere unde nomen ipsi Lapidi Speculari, i. e. διόπτρῳ et διαφανεῖ, Certe Tertulliano in Apologet. omnis materia, quae διάφασιν habet, specularis materia dicitur. Erat vero illa phengites, Graece φεγγίτης, Idiotis κρύος, i. e. glacies; quem, quod gypso similis esset, gypsum quoque multi vocaverunt: inter quos Anastasius in Leone III. nec non et fenestras ipsius Ecclesiae ex metallo gypsino decoravit. Et Glossae Iatricae, διαφανὲς, γύψῳ ὅμοιον, ὃ καλεῖται σφεκλάριον. Sed et ex vitro specularia iam olim fiebant, aliaque translucida materia. Idem Anastasius ibid. et alias fenestras de vitro diversis coloribus decoravit. Cuiusmodi fenestras recens Latinitas vitria vocavit, Graeci ὑέλια. Imo ita etiam appellarunt, etiamsi ex speculari lapide essent. Neophytus Mon. in Lexic. Herbar. Σπέκλον τὸ τȏυ φεγγίτου ὑέλιον. Ubi tamen, quod ςπέκλον interpretatur, sequutus est Graecorum morem, qui Specular et Speculum passim confundunt. Veteres speculis iducebant parietes conclavium ad ornamentum: at fenestris Specularia indebant, ad illuminandam domum. Adde, quae de discrimine utrorumque iam diximus. Iidem vicissim verba illa in Basilic. Eclogis, ὣςπερ τὰ ἐμβλήματα τῶν ἀργυρῶν σκευῶν καὶ τὰ ςπέκλα τοῦ οἴκου, de specularibus acceperunt, cum de speculis debuissent: haec enim ex argento etiam, atque emblematis haud secus, ac scyphi, decorabantur. Porro laminae illae speculares, sive essent tesserae, sive orbes, invicem gypsô committebantur, per γυψεμπλαςτικην` τέχνην, sicut hodie plumbo etc. Quam in rem vide plura apud Plin. l. 3. c. 3. II. 36. c. 22. Salmas. ad Solin. p. 1095. etc. Uti vero Specularia, tum in cenationibus, tum in lecticis, a flatu vindicabant, et visum transmittebant; ita, somnum captantibus, ad lucis exclusionem, specularibus introrsum obducebantur vela seu plagulae, de quibus vide Theod. Marcilium ad Suet. Tito c. 10. ut et plura hanc in rem supra, non unô locô.